De Brusselse riolen verkeren in een dramatische toestand en waterbedrijf Vivaqua kampt met meer dan een miljard euro schulden. Voor Benjamin Dalle, lijsttrekker voor cd&v in het Brussels parlement, is de boodschap duidelijk: het Brussels Gewest moet bevoegd worden voor Vivaqua, en moet vooral fors investeren in het riolennet.
Water. Niets is zo belangrijk als water. Het goed onderhouden en beheren van ons rioleringsstelsel moet een kerntaak zijn van de Brusselse overheid. Jammer genoeg blijkt uit een schrijnende blik op de financiële gang van zaken bij Vivaqua, dat er niet wordt voldaan aan deze kerntaak. Er stroomt nog wel water uit de kraan, maar Vivaqua kan de watervoorziening enkel garanderen door het onderhoud van de riolen naar het achterplan te schuiven. De toestand van ons rioleringsstelsel, op sommige plekken meer dan 100 jaar oud, gaat er zienderogen op achteruit. Ongeveer 220 kilometer van het Brusselse rioleringsnet verkeert in zeer slechte staat, vorig jaar werd welgeteld 14 kilometer daarvan gerenoveerd.
Keren we terug naar de Middeleeuwen? Toen er geen afwateringssystemen waren om het afvalwater op een efficiënte en veilige manier af te voeren, en ziektes en epidemieën als gevolg daarvan welig tierden? Het ontbreekt onze beleidsmakers duidelijk aan visie en moed om deze kostbare ondergrondse bouwconstructies te onderhouden.
Het lijkt een probleem waarvoor je misschien wel de ogen kan sluiten – wat onder de grond gebeurt, zien we niet – maar dat is geen reden om het rioleringsbeleid onder de mat te vegen. Brusselaars merken nu al de gevolgen van de aanhoudende malaise bij Vivaqua. Aanslepende IT-problemen zorgden ervoor dat vele gezinnen geen waterfactuur in de bus krijgen, of slechts zeer laattijdig. En zo goed als maandelijks duikt er wel eens een zinkgat of wegverzakking op in een Brusselse straat.
Gemeenten of gewest?
De enorme schuldenberg van Vivaqua moet aangepakt worden. Vivaqua had eind 2022 voor het eerst meer dan een miljard euro schulden. Eind vorig jaar was dat naar schatting al meer dan 1,066 miljard euro, of driemaal de jaaromzet. Daarom is het belangrijk om de toestand bij Vivaqua verder in kaart te brengen. Zo zou de kostenstructuur per waterteller hoger zijn dan bij andere watermaatschappijen. Ook de payroll is groter dan bij andere watermaatschappijen. Een doorlichting door het Rekenhof kan duidelijkheid scheppen.
Ook het beheer van het rioleringsnet is een groot probleem. Sinds 2011 hebben al de Brusselse gemeenten het beheer van hun rioolnet toevertrouwd aan de intercommunale Vivaqua. Deze kwestie is een typische illustratie van het bevoegdhedenprobleem in Brussel, met verschillende instanties die naar elkaar kijken en er uiteindelijk niets gebeurt. De gemeenten zijn bevoegd voor Vivaqua, maar hebben de voorbije jaren duidelijk onvoldoende geïnvesteerd in het rioolnet. Daarom wordt het hoog tijd dat het Brussels Gewest onze watervoorziening, riolenstelsels en afvalwaterbeheer in handen neemt. Schaf intercommunales zoals Vivaqua af. Die hebben in een stadsgewest als Brussel geen enkele zin en zorgen alleen voor een nodeloze verhoging van de complexiteit. Maak het Gewest verantwoordelijk voor de coördinatie en de financiering. Minister Maron gaf eerder al aan daar geen voorstander van te zijn. Liever gaat hij enige eigen verantwoordelijkheid uit de weg en laat hij het aan de gemeenten over om te moeten vaststellen dat de put leeg is. Waar is de Brusselse daadkracht?
Brussel verdient beter bestuur dan dat. Voorzie in een deftige financiering, inclusief een inhaalbeweging voor de infrastructuur. Die financiering moet vergezeld gaan van een echte ‘Water Deal’ waarbij een rioleringsplan Brussel onmiddellijk klaar maakt voor de gevolgen van de klimaatverandering. Denk maar aan: regenwater vasthouden waar het valt, zorgen waar mogelijk voor gescheiden afvoer van regenwater en rioolwater en het netwerk van waterlopen, regenwaterbekkens en dergelijke beter op elkaar afstemmen. Een goed rioolstelsel hangt ook samen met het verbeteren van de waterkwaliteit in pakweg de Zenne of het kanaal.
Zal dit geld kosten? Natuurlijk. Het is aan de volgende Brusselse regering om keuzes te maken. Er dringt zich een heus kerntakendebat op. Eén zaak staat vast: drinkwater voorzien en riolen onderhouden is een kerntaak van een overheid. Tijd om er nu ook echt werk van te maken en orde te scheppen in deze chaos.