De ambassadeurs van de EU-lidstaten stelden vrijdag vast dat er een gekwalificeerde meerderheid is voor de definitieve compromistekst van de European Media Freedom Act (EMFA). Deze verordening is een belangrijke mijlpaal in het beschermen van de diversiteit en onafhankelijkheid van de media in de Europese Unie.
De European Media Freedom Act (EMFA) is een antwoord op de toenemende bezorgdheid in de EU over de politisering van de media en het gebrek aan transparantie over media-eigendom. De verordening zorgt voor een gemeenschappelijk kader voor mediadiensten op de interne markt en zet in op het verhogen van de persvrijheid.
Zo komen er maatregelen om journalisten en mediaorganisaties te beschermen tegen politieke inmenging. Het wordt voor de mediabedrijven ook eenvoudiger om over de binnengrenzen van de EU heen te werken. De burgers moeten te allen tijde toegang hebben tot vrije en pluriforme informatie. Het is aan de lidstaten om de voorwaarden en het kader voor het verzekeren van dit recht te bepalen.
Benjamin Dalle, voorzitter van de Raad van de Europese ministers bevoegd voor Media (EYCS): “Vandaag is een mijlpaal voor de mediavrijheid en het pluralisme in de EU. Deze nieuwe verordening zal journalisten en hun bronnen beschermen en burgers in staat stellen geïnformeerde beslissingen te nemen op basis van pluriforme en onafhankelijke informatie.”
EMFA in een notendop
Vier doelstellingen staan voorop in EMFA:
Het bevorderen van grensoverschrijdende activiteiten en investeringen in mediadiensten.
Het verbeteren van de samenwerking en convergentie op regelgevingsgebied.
De levering van mediadiensten van hoge kwaliteit vergemakkelijken.
Zorgen voor een transparante en eerlijke toewijzing van economische middelen.
Zo wordt in EMFA bepaald dat de lidstaten de effectieve redactionele vrijheid en onafhankelijkheid van aanbieders van mediadiensten moeten respecteren. Het is de autoriteiten van de lidstaten verboden zich te mengen in of trachten te beïnvloeden van redactionele beslissingen. De lidstaten moeten verzekeren dat journalistieke bronnen en vertrouwelijke communicatie effectieve bescherming genieten.
Daarnaast moeten de lidstaten ervoor zorgen dat burgers toegang hebben tot een veelheid van redactioneel onafhankelijke media-inhoud. Ze moeten de redactionele en functionele onafhankelijkheid van publieke media waarborgen, bijvoorbeeld door leden van de raad van bestuur en ‘head of management’-functies te benoemen via transparante, open, effectieve en niet-discriminerende procedures.
Om de onafhankelijkheid van de media te beoordelen, zal de EMFA alle media, inclusief micro-ondernemingen, verplichten om in een nationale databank informatie te publiceren over hun directe en indirecte eigenaars, inclusief of ze direct of indirect eigendom zijn van de staat of een overheidsinstantie.
De EMFA voorziet ook in een systeem dat ervoor moet zorgen dat inhoudsmoderatie uitgevoerd door zeer grote onlineplatformen (de zogenaamde) VLOP's, geen negatieve invloed kan hebben op de vrijheid van de media. Dit om te vermijden dat mediabedrijven hun media-inhouden zonder grondige reden verwijderd zien worden van grote onlineplatformen. De aanbieders van mediadiensten zullen op de hoogte worden gebracht indien de VLOP van plan is hun inhoud te verwijderen of te beperken in zichtbaarheid, op grond van strijdigheid met hun algemene voorwaarden. Daaropvolgend en voorafgaand aan de effectieve verwijdering of beperking in zichtbaarheid beschikt de desbetreffende aanbieder van de mediadienst over een termijn van 24 uur om te reageren (kortere termijn in geval van crisis).
Om mediamarktconcentratie tegen te gaan moeten de lidstaten voorschriften in hun nationale wetgeving opnemen, die voorzien in een beoordeling van concentraties op de mediamarkt die aanzienlijke gevolgen kunnen hebben voor het mediapluralisme en de redactionele onafhankelijkheid.
Lees hier een samenvatting van de verschillende bepalingen in EMFA.
Lees hier meer over de achtergrond van EMFA en de volgende stappen.