De afgelopen weken circuleren er pikante foto’s en videofragmenten van enkele Vlaamse BV’s via het internet. De beelden worden verspreid via WhatsApp-groepen en zijn al enkele weken het voorwerp van gegniffel, rode oortjes en wenkbrauwengefrons. Misschien had u verwacht toen u op dit artikel klikte dat ik mij als Vlaams minister van Media hierover zou uitspreken. Dat ik al dan niet het gedrag van deze mensen zou veroordelen of grote uitspraken zou doen over hun werkgevers en hun publieke rol. In dat geval moet ik u teleurstellen en eerlijk zeggen: het zijn simpelweg mijn zaken niet.
De foto’s en video’s behoren tot de privésfeer van deze mensen. Zij die de beelden verspreiden begaan een misdrijf. Het delen van dergelijke foto’s is een misdrijf en dus strafbaar.
Voor dit soort van gedrag geldt maar één woord: ongehoord.
Maar nu ik toch uw aandacht heb wil ik het met u hebben over de breder maatschappelijke uitdaging. Want we moeten eens praten. Het is jammer dat dit debat er net moet komen omdat dergelijke foto’s de ronde doen, maar wat er vandaag gebeurt zal morgen opnieuw gebeuren. De slachtoffers zullen bekende en minder bekende mensen zijn: zangers, actrices, politici maar misschien ook uzelf, uw kinderen, broers, zussen of vrienden. De schade kan niet overschat worden. Levens worden verwoest, relaties lopen op de klippen.
In sommige gevallen drijft het slachtoffers mee tot het begaan van wanhoopsdaden. Denken we maar terug aan het verschrikkelijke verhaal van Maëlle. Het veertienjarige meisje uit Charleroi dat begin dit jaar uit het leven stapte toen enkele filmpjes en video’s van haar werden verspreid. Dit zijn geen zaken om licht over te gaan. Het zijn gebeurtenissen die leiden tot onpeilbaar verdriet.
Het is aan ons, als samenleving, om mensen die meewerken aan het verspreiden van dergelijke beelden en het in de hand werken van cyberpesten streng te veroordelen. Ons leven speelt zich vandaag voor een groot deel digitaal af, onze seksualiteit hoort daar bij. En dat is heel normaal. Daar hoeven we niet om te blozen of beschaamd om te zijn.
Uit onderzoek van het Kenniscentrum Mediawijs, Mediaraven en de UGent blijkt dat 9% van de jongeren uit het secundair onderwijs wel eens een pikant beeld van zichzelf doorstuurt. In de derde graad is dat zelfs 17%. Sexting hoeft op zich geen probleem te zijn. Jongeren zijn op zoek naar wie ze zijn. De seksuele identiteit hoort daarbij. Ze zoeken daarbij de grenzen op. Wat wel problematisch is dat 38% van de jongeren aangeeft dat ze wel eens een pikante foto kregen doorgestuurd zonder dat de afzender ervan wist. 1 op 8 stuurt het bericht door. Slechts 10% brengt het slachtoffer op de hoogte of confronteert wie dat doorstuurt ermee.
Mediawijsheid moet één van de kerncompetenties zijn van de 21e eeuw. Het zijn de skills die je nodig hebt om in een snel veranderde digitale wereld je actief, bewust maar ook kritisch te kunnen begeven. In Vlaanderen stimuleert het kenniscentrum Mediawijs het bewustzijn rond mediaswijsheid. Vorige week nog lanceerden we samen de leerlijn mediawijsheid voor het onderwijs. Daarnaast doet ook Childfocus grensverleggend werk. Het moet een gedeelde uitdaging zijn om onze jongeren bewust te maken rond de gevaren van sexting en de digitale wereld. We kunnen misschien niet vermijden dat ze in de toekomst steeds meer in aanraking zullen komen met fenomen zoals fake news, deep fakes, bodyshaming, grooming… we kunnen hen er wel voor wapenen. Ermee leren omgaan, zodat wanneer het toch gebeurt ze kunnen zeggen: hier stopt het.
Laat ons dit debat niet uit de weg gaan. Het is iets wat ons allen aanbelangt. Dit debat moeten we kunnen voeren met het onderwijs, de cultuur- en mediasector, sportverenigingen en het brede maatschappelijke veld. Laat ons samen inzetten op het ontwikkelen van voldoende kennis en tools om online pestgedrag, stalking en sextortion echt aan te pakken. Dit debat moet niet in de schaduw gevoerd worden, maar in volle openheid en transparantie.
Zit je met vragen over zelfdoding? Neem dan contact op met de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be. Speciaal voor jongeren is er ook Awel, op 102 of www.awel.be.
Op zoek naar info over sexting?
Jongeren: watwat.be
Ouders: MediaNest.be
Leerkrachten en scholen: sexting.be