"Zot in je kot en heb je vragen of heb je het moeilijk? Praat erover!" Het klinkt zo eenvoudig. Maar heel veel kinderen en jongeren hebben dezer dagen helemaal niemand in de buurt bij wie ze zich veilig genoeg voelen voor een gesprek. Met een campagnespot die vandaag verschijnt op verschillende VRT radio- en televisiezenders richten Vlaamse hulplijnen zich tot kinderen en jongeren: praat erover met Awel, zij zijn er om naar je te luisteren. Via chat, e-mail, telefoon of het jongerenforum. Volledig gratis en anoniem.
"Zot in je kot en heb je vragen of heb je het moeilijk? Praat erover!"
Achter die eenvoudige boodschap gaat een heel (net)werk schuil. Dit laat toe om kinderen en jongeren meteen door te verwijzen naar gespecialiseerde hulp als dat nodig is. Vanuit één en dezelfde plek gidsen we hen naar de gepaste hulpverlener of wordt door medewerkers van Awel zelf de gepaste ondersteuning geboden. Zo moeten kinderen en jongeren zelf niet zoeken naar waar ze het best geholpen worden.
Extra middelen voor hulplijnen
De Vlaamse regering trok vorige week extra middelen uit voor het jeugdinformatieplatform WAT WAT en de telefonische en online hulplijnen Awel, Tele-Onthaal, 1712 en de Zelfmoordlijn. Deze kanalen zijn essentieel voor het grondig informeren en sensibiliseren van specifieke groepen in de bevolking, maar ook om extra hulp te bieden aan kwetsbare kinderen en jongeren. De middelen zullen gebruikt worden om de werking uit te breiden en de capaciteit van de hulpverleners en vrijwilligers op te trekken. In totaal gaat het over een bijkomende investering van 460.000 euro.
“Correcte informatie en duiding zijn essentieel in het bestrijden van het coronavirus; daarnaast is er extra vraag naar hulpverlening in deze moeilijke periode. Met deze extra impuls willen we deze noodzakelijke initiatieven versterken,” aldus ministers Beke en Dalle.
Awel: één naam, een hele achterban
Awel is laagdrempelig. Je kan er anoniem terecht om je hart te luchten en in principe is een contact met Awel ook eenmalig; no strings attached dus. Tijdens de Coronacrisis stelt Awel vast dat ook een nieuw soort vragen bij hen opduikt: vragen van kinderen en jongeren die zich thuis niet of onvoldoende veilig voelen of zelfs met geweld geconfronteerd worden. Het is daarom dat Awel de samenwerking met haar collega hulplijnen versterkt. Allen samen beslisten ze om Awel als de eerste stap naar voren te schuiven. “Zo blijft het voor kinderen eenvoudig, we willen hen niet verwarren met een waslijst aan hulplijnen.” vertelt Sibille Declercq, coördinator van Awel.
“Maar achter de schermen draait die waslijst natuurlijk wel op volle toeren: onze collega hulplijnen staan nauw met ons in contact en klaar om die jongeren op te vangen die verdere of meer gespecialiseerde hulp nodig hebben.” Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling en hun chat Nupraatikerover.be, 1712, de chat van de Zorgcentra na Seksueel Geweld, het JAC, CLBch@t, Teleblok, de Druglijn, de Zelfmoordlijn, Lumi, Child Focus, de Autisme Chat, WAT WAT en Tele-Onthaal voor volwassenen: iedereen doet er alles aan om online en telefonisch zo goed mogelijk bereikbaar te zijn. Naar de chatrooms van Nupraatikerover.be en het JAC kan Awel ook rechtstreeks doorverwijzen: een beantwoorder van Awel kan tijdens een chatgesprek een concrete afspraak inplannen op de chatroom van de andere organisatie, in overleg met de jongere. “Zo’n warme doorverwijzing voorkomt dat jongeren van het kastje naar de muur worden gestuurd. Ook de voorbije weken hadden enkele kinderen een ingepland chatgesprek met ons in navolging van hun babbel met Awel.”, vertelt Ilse Van Campenhout, coördinator van Nupraatikerover.be.
Het Vlaamse Expertisecentrum Kindermishandeling is erg opgetogen over deze snelle en goede samenwerkingen. “Via de campagne bereiken we kinderen en jongeren rechtstreeks en reiken we hen eensgezind de hand, ook als ze het moeilijk hebben. Over een aantal kinderen maken we ons nu extra zorgen omdat ze geïsoleerd raken in onveilige situaties.” vult Tim Stroobants, directeur van het expertisecentrum aan. “Het toont dat iedereen er alles aan doet om de hulp om te vormen in plaats van in te perken. Dit kan alleen door sterke organisaties die elkaar zeer snel vinden en hun netwerk mee betrekken.”
Iedereen in stroomversnelling
Awel draaide altijd al rond hulpverlening op afstand. Maar de capaciteit wordt wel uitgebreid om zo goed mogelijk te kunnen inspelen op het Corona-effect en die rol op de zogenaamde nulde lijn te kunnen waarmaken. In de eerste plaats wordt extra mankracht ingezet op de razend populaire chat om wachttijden te verkorten. “Het engagement van onze vrijwilligers is enorm.”, vertelt Sibille. “Mailers organiseerden een ‘schrijfmarathon’ waardoor een mail nu zeker binnen de 24u een antwoord krijgt en zeer veel vrijwilligers plannen extra permanenties in.” Verder bekeek Awel ook mogelijkheden om de telefoon en de e-mail voor jongeren laagdrempeliger te maken, zodat ze ook grijpen naar die contactmogelijkheden met heel wat eigen voordelen. Een telefoongesprek is bijvoorbeeld erg verbindend omdat je elkaar hoort, en een e-mail schrijven daagt je positief uit om je gedachten te structureren. Op haar jongerenforum ziet Awel dat er op zowat elk berichtje constructief gereageerd wordt. Jongeren steken dus ook elkaar een hart onder de riem. Samen met andere hulplijnen kreeg Awel van de Vlaamse regering extra middelen om de werking in deze cruciale periode uit te breiden en de capaciteit op te trekken.
Nupraatikerover.be heeft de openingsuren drastisch uitgebreid, tot 15 uur extra per week intussen. Zowel in de namiddag als ‘s avonds. Jongeren die in een traject zitten wordt ook altijd voorgesteld om buiten de openingsuren op afspraak te komen chatten, zodat nieuwe oproepers tijdens de openingsuren vlotter binnen geraken. Zo’n afspraak kan dus ook via Awel gebeuren en zo sluit de hulp mooi aan. Kinderen en jongeren die slachtoffer zijn van geweld hebben vaak meer dan één gesprek nodig om hun hele verhaal te doen en over te gaan tot een volgende stap. Ze voelen schuld en schaamte en zijn bang voor de gevolgen. Indien nodig en mits akkoord van de oproeper, legt Nupraatikerover.be linken met bestaande hulpverlening, personen uit het netwerk van de oproepers en/of crisishulp om zo meer veiligheid te installeren. Ook die hulpverleners die nog niet online werkten hebben zich de voorbij weken overigens heruitgevonden om hulp te kunnen blijven bieden.
Watwat.be/corona
Niet alleen tijdens of na een gesprek met Awel kunnen jongeren hulp krijgen, dat kan ook daarvoor of volledig los van dialoog. Watwat.be is een platform waarop meer dan 70 organisaties (waaronder ook Awel en alle andere genoemde hulplijnen) vanuit hun expertise artikels publiceren op maat van kinderen en jongeren. Artikels op watwat.be/corona worden massaal door jongeren geraadpleegd en de voorbije weken zag WAT WAT ook een stijging in het aantal clicks naar de hulplijnen via het platform. Er is een snel en rechtstreeks contact tussen WAT WAT en de verschillende organisaties, zodat het platform continu kan inspelen op de vragen waar kinderen en jongeren werkelijk mee zitten.
Waarover gaan de gesprekken?
Gesprekken met Awel gaan vaak over het psychologische effect van de maatregelen. Angst keert meestal onder invloed van het nieuws terug: toen het overlijden van het meisje van 12 bekend werd, kwamen er opnieuw meer vragen binnen over angst voor het virus. Het is een goede tip om ’s avonds met z’n allen naar Karrewiet te kijken en even na te praten. Op die manier wordt de nieuwstoevloed begrensd en is die ook betrouwbaar.
Nupraatikerover.be praat online met kinderen en jongeren die slachtoffer zijn van geweld, verwaarlozing en seksueel misbruik. De Corona-maatregelen isoleren jongeren nog meer en voor een aantal onder hen neemt de onveiligheid toe: kindermishandeling, inclusief seksueel misbruik, speelt zich meestal af binnen het gezin. Ervaren hulpverleners luisteren en bekijken samen met de jongeren wat hen kan helpen, soms in één gesprek maar dikwijls ook in vele gesprekken met dezelfde hulpverlener en in alle anonimiteit op het tempo van de jongere.
Verbonden, in en vanuit ons kot
Professor psychologie Filip Raes (KU Leuven) vatte zijn advies samen tot “Blijf bewegen. Zorg voor routines. Blijf met elkaar verbonden.” Die verbondenheid willen de Vlaamse hulplijnen waarborgen, voor elk kind en elke jongere. Op welke manier de maatregelen ook wijzigen, het zal altijd belangrijk blijven om kinderen erkenning te geven voor hun gevoelens en gedachten. Luister oprecht naar de bezorgdheden en stel vragen zodat je duidelijk krijgt wat er precies speelt in het hoofd van het kind. Relativeer; minimaliseer niet: vertel dat dit zéér uitzonderlijke gebeurtenissen zijn en dat we goed bezig zijn de epidemie te doen afnemen. Je hoeft geen schijn op te houden dat je zekerheid hebt en alle info kent, maar kader wel en toon dat je er bent. Kan je er zelf niet zijn, vertel dan over Awel.