
Afgelopen week was ik voor de eerste keer in Straatsburg voor de winterzitting van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (PACE).
De Raad van Europa is een internationale organisatie met 46 lidstaten die zich inzet voor democratie, mensenrechten en de rechtsstaat. Dit is niet te verwarren met de Europese Unie (EU): terwijl de EU bestaat uit 27 lidstaten en vooral gericht is op economische en politieke samenwerking, focust de Raad van Europa zich op vrede, mensenrechten en democratische principes in een bredere groep landen. Een van de instellingen binnen de Raad van Europa is het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), dat toeziet op de naleving van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).
De Raad van Europa bestaat verder uit twee politieke organen: het Comité van Ministers en de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (PACE). Als parlementslid ben ik lid van PACE. Deze assemblee bestaat uit nationale parlementsleden van de 46 lidstaten. PACE keurt resoluties goed, houdt toezicht op verkiezingen en toetredingen van nieuwe lidstaten, kiest de rechters van het EHRM, waakt over de naleving van mensenrechten en democratische processen en adviseert het Comité van Ministers.
Voor mij voelt dit als een beetje thuiskomen: ongeveer twintig jaar geleden studeerde ik internationaal recht en mensenrechten aan New York University en was ik gefascineerd door de Verenigde Naties (VN) en andere internationale instellingen. Het is een enorm voorrecht om nu zelf te mogen bijdragen aan een belangrijke internationale instelling die werkt aan de versterking van democratie, mensenrechten en de rechtsstaat in Europa. Dit brengt verschillende van mijn passies samen: recht, politiek en internationale betrekkingen.
Belangrijke thema’s deze week
Het was een bijzonder intensieve week met enkele belangrijke beslissingen. Zo verkozen we drie nieuwe rechters in het EHRM, afkomstig uit Andorra, Armenië en Slovenië.
In de debatten kwamen diverse thema’s aan bod. Zo bespraken we de bescherming van het beroep van advocaat. In verschillende landen worden advocaten bedreigd of vervolgd, waardoor de onafhankelijkheid van justitie onder druk staat. We gaven advies over een verdrag dat deze beroepsgroep beter beschermt en hun centrale rol in de rechtsstaat waarborgt.
Daarnaast stond de zorgwekkende situatie in Wit-Rusland en Georgië hoog op de agenda. Met steun van Rusland worden beide landen bestuurd door autoritaire leiders (respectievelijk Loekasjenko en Kavelasjvili). De Raad van Europa wil erop toezien dat verkiezingen vrij en eerlijk verlopen.
Ook was er veel aandacht voor de oorlog in Oekraïne, met een specifieke focus op de situatie van Oekraïense kinderen die door Rusland worden gedeporteerd en geïndoctrineerd. Dit is een van de meest schrijnende gevolgen van het conflict. Ik was bijzonder ontroerd door het verhaal van de achttienjarige Alina, die getuigde over hoe ze haar Oekraïense identiteit niet kon beleven toen ze nog in haar geboortestad Donetsk woonde. Vandaag woont ze in de hoofdstad Kiev en droomt ze ervan mensenrechtenactiviste te worden.
Verder kwamen ook sociale thema’s aan bod, zoals leeftijdsdiscriminatie tegen ouderen en de gevolgen van long-COVID.
Tot slot werd een uitstekende resolutie aangenomen over het belang van multilateralisme en internationaal recht. Om de internationale rechtsorde te versterken en grote internationale uitdagingen aan te pakken, roept PACE staten op om de 56 acties uit de VN-resolutie The Pact for the Future uit te voeren. Dit is een krachtig signaal voor meer internationale samenwerking, op een moment waarop unilaterale beslissingen en het “America first”-beleid terrein winnen.
Vrijheid van meningsuiting op sociale media
De debatten worden gevoerd in de plenaire vergadering, maar ook, net zoals in nationale parlementen, in commissies. Ik ben alvast lid geworden van het Committee on Culture, Science, Education and Media, waaronder het Sub-Committee on Media and Information Society en het Sub-Committee on Youth and the Society of the Future vallen.
Een van de resoluties waaraan ik deze week meewerkte, ging over de vrijheid van meningsuiting op sociale media.
In mijn tussenkomst in de plenaire vergadering beklemtoonde ik dat sociale mediabedrijven een transparant en eerlijk moderatiebeleid moeten hanteren. Censuur is niet de oplossing, maar het promoten van correcte en betrouwbare informatie is dat wél. Daarom stelde ik een amendement voor over samenwerking met fact-checkers en journalisten, zodat sociale media zich kunnen baseren op onafhankelijke, ethische journalistiek om desinformatie tegen te gaan. Dit amendement werd unaniem goedgekeurd. Het is hoopgevend dat er zoveel steun is voor een evenwichtige aanpak van vrijheid van meningsuiting en desinformatie. De Raad van Europa kiest duidelijk niet voor de koers die Musk en Zuckerberg met de steun van Trump varen.
Bijzondere toespraken en ontmoetingen
De week zat vol inspirerende toespraken en ontmoetingen. Niet alleen met politici, maar ook met een aantal bijzondere personen. Een hoogtepunt was de toespraak van de orthodoxe Oecumenische patriarch Bartholomeus I van Constantinopel, die sprak over de rol van geloof en interreligieuze dialoog in het bevorderen van vrede en verzoening in Europa. Daarnaast luisterden we naar opperrabbijn Israel Meir Lau, die naar aanleiding van de 80ste verjaardag van de bevrijding van Auschwitz-Birkenau een ontroerende getuigenis bracht over zijn ervaringen in de concentratiekampen.
Wat deze week extra bijzonder maakte, was de kans om collega’s uit heel wat van de 46 lidstaten te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. Het is verrijkend om te spreken met parlementariërs uit zoveel verschillende landen en perspectieven te delen over de gemeenschappelijke uitdagingen waar Europa voor staat.
Nuttig werk of praatbarak?
Deze eerste week bij PACE was intens en leerrijk. Maar is dit nuttig werk of veeleer een dure internationale praatbarak?
Zoals in alle internationale instellingen wordt er veel tijd besteed aan teksten en tussenkomsten die soms uitblinken in vaag, algemeen of diplomatiek taalgebruik. Wat me echter opvalt, is dat er binnen PACE meer ruimte is voor open debat. Parlementsleden zijn hier minder gebonden aan het officiële standpunt van hun land en hoeven minder rekening te houden met diplomatieke gevoeligheden.
De rapporten, resoluties en aanbevelingen die worden aangenomen, hebben geen rechtstreeks juridisch effect. Wel viel het me op dat ze kwalitatief hoogstaand zijn en een positieve dynamiek in gang kunnen zetten doordat ze vaak goed onderbouwd en deskundig opgesteld zijn. Ze kunnen ook steunen op de morele autoriteit van een parlement met leden uit 46 landen, dat zich vaak beroept op internationale verdragen en mensenrechten. De meeste teksten worden met een ruime meerderheid aangenomen zodat ze een breed draagvlak hebben. Ze kunnen leiden tot verdragen, worden opgevolgd door het Comité van Ministers en hebben impact in de lidstaten.Het lijkt me de moeite waard om daarin te investeren.
Wat in Straatsburg wordt besproken, wil ik ook meenemen naar de Belgische en Brusselse context. Europese ontwikkelingen op het vlak van mensenrechten en democratie staan niet los van wat er bij ons speelt. Zo bouwen we bruggen tussen het Europese en nationale niveau en versterken we de impact van ons engagement.
En voor de volledigheid: de Raad van Europa heeft een eerder bescheiden budget en de parlementsleden krijgen geen extra vergoeding voor het werk dat ze hiervoor doen.
Ik geloof sterk in organisaties zoals de Raad van Europa, waar landen en parlementsleden met elkaar in dialoog treden, verbinding maken en gezamenlijke akkoorden sluiten om onze democratische waarden te beschermen. In een wereld waar polarisatie en desinformatie steeds vaker de overhand nemen, is het belangrijker dan ooit om te blijven investeren in samenwerking, respect en internationale solidariteit. Democratie, mensenrechten en de rechtsstaat zijn geen vanzelfsprekendheden – ze moeten voortdurend worden verdedigd en versterkt. Dat engagement neem ik de komende jaren met volle overtuiging op binnen PACE.
Benjamin Dalle
Straatsburg, 31 januari 2025
Comments