Fini-fini-systeem bij vuilnisophaling in Brussel moet op de schop

[ Openbare Netheid ] "Officieel 7u30 werken maar in de praktijk al na 4u40 naar huis. Dit is onhoudbaar.” – Brussel, 2 juli 2025

Tijdens de Commissie Leefmilieu in het Brussels Parlement ondervroeg cd&v-parlementslid Benjamin Dalle minister Alain Maron (Ecolo) over de beruchte fini-fini-regeling bij Net Brussel. Deze regeling, waarbij personeel de dienst mag beëindigen zodra tweederde van de vuilniswagens is teruggekeerd, leidt tot structurele inefficiëntie, veiligheidsrisico’s en een druk op de kwaliteit van de dienstverlening. Dat blijkt ook uit de antwoorden van minister Maron, die de problematiek erkent maar voorlopig enkel inzet op flankerende maatregelen.

Gemiddeld 4u40 naar huis terwijl de officiële werktijd 7u30 bedraagt

Minister Maron bevestigde dat het fini-fini-systeem vandaag nog steeds van toepassing is, onder meer bij de huis-aan-huisophaling. Het officiële werkschema voorziet 7u30 voor een ophaalronde. De effectief gepresteerde tijd voor de ophaalrondes bedroeg in 2024 gemiddeld 4 uur en 40 minuten naar gelang de dag. Dat betekent dat op een gemiddelde dag 2/3^e van de vuilniswagens bijna drie uur eerder binnen komt, en het personeel dan ook betaald naar huis mag gaan. Voor mechanische ophaling, voornamelijk van containers en commercieel afval, is de gemiddelde effectieve arbeidstijd 5 uur en 5 minuten.

Concreet betekent dit dat 38% van de betaalde werkuren structureel verloren gaat, zonder dat deze worden benut voor aanvullende taken zoals onderhoud van vuilniswagens, opleiding van personeel, ophaling van vergeten zakken of bijspringen bij andere teams binnen Net.Brussel.

Structureel lage productiviteit bij Net Brussel

Volgens een benchmarkstudie uit 2020 scoort Net Brussel op vlak van productiviteit opvallend laag:

• Per voltijds equivalent (VTE) wordt jaarlijks gemiddeld 475 uur effectief gepresteerd, op een theoretisch totaal van 1.301 uur.

• Dat betekent een productiviteitsgraad van amper 37%.

• Ter vergelijking: bij twee andere Belgische afvalintercommunales (zonder fini-fini) loopt die graad op tot 72% en 74% – het dubbele.
  

Het afschaffen of hervormen van de fini-fini-regeling zou de productiviteit bij Net Brussel aanzienlijk kunnen verhogen en in lijn brengen met andere afvalophalers, zo gaf ook de minister impliciet aan.

Fini-fini-regeling ondermijnt kwaliteit, veiligheid en welzijn

Minister Maron erkende bovendien dat het fini-fini-systeem leidt tot een opgejaagd werktempo en onveilige praktijken. Ophalers proberen de ronde zo snel mogelijk af te werken om vroeger te kunnen stoppen, wat resulteert in:

• Onzorgvuldige ophaling en vergeten vuilniszakken

• Grotere kans op arbeidsongevallen en fysieke overbelasting

• Onveilige manoeuvres in het verkeer

• Toegenomen werkdruk en stress, vooral voor nieuwe medewerkers

• Frustratie bij personeel van andere diensten die niet van het systeem profiteren

Vandaag vooral omkadering van gevolgen – niet het aanpakken van de oorzaak

Net Brussel en de administratie proberen momenteel vooral de negatieve gevolgen van het systeem op te vangen, eerder dan de oorzaak aan te pakken. Minister Maron wees op enkele initiatieven:

• Behandeling van klachten en monitoring van herhaalde meldingen

• GPS-tracking om na te gaan of alle straten werden bediend

• Corrigerende acties na meldingen, zoals herophalingen van vergeten zakken

• Een AI-project met Cortexia dat via een vervuilingsindex de netheid in kaart brengt

Toch blijft de fundamentele disfunctie overeind: zolang er een incentive bestaat om zo snel mogelijk af te ronden, wordt kwaliteit systematisch onder druk gezet.

Pogingen tot hervorming stuitten op weerstand – maar administratie werkt aan nieuw voorstel

Minister Maron verwees naar een hervormingspoging in 2019, waarbij het agentschap het percentage voertuigen dat moest terugkeren vóór dienstafloop wilde optrekken van 66% naar 90%. Deze poging strandde na drie dagen van stiptheidsacties en vakbondsprotest.

In 2023 werkte Net Brussel een voorstel uit om de regeling te koppelen aan de kwalitatieve en volledige uitvoering van de taken. Gezien de al bestaande sociale spanningen met de vakbonden werd besloten om dit voorstel niet op te nemen in een breder hervormingspakker.

Toch is er vooruitzicht op een nieuwe poging: momenteel bereidt de administratie een advies voor over de werkorganisatie binnen de huishoudelijke afvalophaling. Dat zal volgens de minister expliciet ingaan op de hervorming van fini-fini en moet het systeem laten evolueren naar een model dat inzet op volwaardige uitvoering van de opdrachten in plaats van loutere tijdregistratie.

Dalle: “Hervorming is noodzakelijk, de cijfers zijn onhoudbaar”

Parlementslid Dalle benadrukt dat deze situatie niet langer houdbaar is:

“Iedere Brusselaar herkent het: vuilniswagens die in ijltempo door de straat denderen, zakken die blijven liggen, ophalers onder druk. Door de fini-fini-regeling gaat 38% van de officiële arbeidstijd verloren, terwijl andere afvalintercommunales dubbel zoveel productieve uren klokken. Werknemers mogen dan wel vroeger kunnen stoppen, maar de prijs die ze er met arbeidsongevallen, stress en welzijn rond betalen is hoog. Het fini-fini-systeem is voor niemand goed. De cijfers zijn onhoudbaar, de regeling moet op de schop.”

Dalle pleit voor een grondige, doortastende en sociale hervorming: 

“Vuilnisophalers verrichten zwaar werk. Dat erkennen we. We moeten ons dus afvragen hoe komen tot een effectieve arbeidstijd die hun werk werkbaar houdt, het welzijn bevordert en die ook de dienstverlening van Net.Brussel verbetert. Het alternatief bestaat: in andere steden gebruiken ophalers de resterende tijd voor voertuigonderhoud, om vergeten vuilniszakken alsnog op te halen of om bij te springen bij het werk van collega’s.”