Je kunt de rellen tijdens oudejaarsnacht niet los zien van de hoge werkloosheid, schrijft Benjamin Dalle. Brussel heeft een marshallplan voor volledige tewerkstelling nodig.
De gewelddadige incidenten tijdens oudejaarsnacht hebben de discussie over de veiligheidssituatie in Brussel opnieuw doen oplaaien (DS 3 januari). In het debat dat erop volgde, lag de nadruk op de onmiddellijke vervolging van de daders (en hun ouders). Terecht, want de feiten kunnen niet door de beugel en vragen een kordate aanpak. Maar verdubbel de budgetten voor politieagenten en bestraffing, en het probleem is nog niet opgelost. We mogen niet uit het oog verliezen dat de incidenten de pijnlijke symptomen zijn van een diepgewortelde malaise in Brussel. Die malaise heeft in de eerste plaats te maken met de enorme reserve aan (jonge) Brusselaars die de weg naar de arbeidsmarkt niet vinden. Wat Brussel nodig heeft, is een echt toekomstperspectief voor de jongeren.
In een opiniestuk van vijf jaar geleden heb ik de torenhoge werkloosheid een tikkende tijdbom genoemd (DS 9 januari 2014). Sindsdien is er vooruitgang geboekt, maar de toestand blijft dramatisch. Dat is niet alleen een probleem voor de betrokkenen zelf. Wie geen job heeft en geen perspectief om aan de slag te gaan, is veel vatbaarder voor crimineel gedrag. Lang niet elke werkzoekende heeft slechte bedoelingen, maar recente buitenlandse en minder recente Belgische studies bevestigen wel dat de criminaliteit sterk wordt beïnvloed door het aantal werklozen.
In mijn buurt, de maritieme wijk in Sint-Jans-Molenbeek, ken ik ze maar al te goed, de groepjes jongeren die overdag en ’s nachts rondhangen en geregeld overlast veroorzaken. De kans is klein dat ze dat zouden doen als ze ’s ochtends vroeg moeten gaan werken. Ik zou er mijn hoofd om durven te verwedden dat de meerderheid van de jongeren die zich op oudejaarsnacht zwaar misdroegen zelf werkloos is of in een gezin woont van mensen die niet werken.
Onaanvaardbare cijfers
Ik ken ze maar al te goed, de jongeren die overdag en ’s nachts rondhangen in mijn wijk en geregeld overlast veroorzaken
Gisteren pakte de arbeidsbemiddelaar Actiris uit met de vijftigste opeenvolgende daling van de werkloosheid in Brussel. De werkloosheid is er sinds 2014 onafgebroken gedaald: bijna 20 procent in het algemeen, en zelfs 30 procent bij de jonge werklozen (onder 25 jaar). Mooie cijfers, die mee te danken zijn aan het Brusselse tewerkstellingsbeleid.
Maar die gunstige evolutie verhult cijfers die onaanvaardbaar blijven. Brussel telt nog 9.000 jonge werkzoekenden, bijna een op de vier van de beroepsactieve Brusselse jongeren. In totaal zijn er nog bijna 90.000 werkzoekenden in Brussel, meer dan de totale bevolking van een stad als Mechelen. Het brengt Brussel op een algemene werkloosheidsgraad van 16 procent, een groot verschil met de 6 procent in Vlaanderen.
In de wijken die geregeld in het nieuws komen, is de toestand nog alarmerender. In Sint-Jans-Molenbeek bedraagt de jeugdwerkloosheid ongeveer 30 procent. In Laag-Molenbeek, waar een apotheek werd vernield, liggen de cijfers zelfs hoger dan 50 procent. Het gaat over jongeren die vaak opgroeien in een gezin waar niemand werkt. Wanneer ze de school hebben verlaten, vinden ze maar in de helft van de gevallen een job. Die situatie is volstrekt onaanvaardbaar op een moment dat nationaal de afgelopen vier jaar meer dan 200.000 jobs werden gecreëerd en dat in Vlaanderen meer dan 50.000 vacatures niet ingevuld raken.
Brussels’ dream
Wat Brussel nodig heeft, is een marshallplan voor full employment. We zouden de inspanningen moeten verdubbelen om zo de komende vijf jaar naar 40.000 minder Brusselse werklozen te gaan. Zo kunnen we ook in Brussel tegen 2030 volledige tewerkstelling realiseren. Het is een zeer ambitieuze doelstelling, maar we kunnen ons niet langer neerleggen bij de situatie.
De focus moet liggen op de jongeren en de wijken die al te vaak negatief in het nieuws komen. Als we erin slagen die enorme reserve aan menselijk kapitaal aan te spreken, zal Brussel een betere stad worden. De Brusselse jongeren krijgen een perspectief op werk en welvaart, een eigen ‘Brussels’ dream’. Dat zal hen van de straat houden. Zo pak je de veiligheidsproblemen bij de wortel aan. Het is de meest structurele manier om de levenskwaliteit in Brussel te verbeteren, ook voor de middenklasse. Bovendien zal het de economie, ook in Vlaanderen, zuurstof geven. Ook de Vlaamse bedrijven zouden erdoor kunnen groeien, dankzij een nieuwe instroom van arbeidskrachten.
Brussel heeft veel instrumenten in handen om daar werk van te maken, maar kan dat niet alleen. Al te vaak verzanden lovenswaardige initiatieven in gekissebis tussen deels bevoegde ministers en administraties. Bij de start van de volgende regeerperiode zouden alle betrokkenen in Brussel samen het initiatief moeten nemen om een samenhangend marshallplan voor volledige tewerkstelling op te maken en dat daadkrachtig uit te voeren. Daarbij moet op alle fronten tegelijk worden ingezet: activering en begeleiding, (para-)fiscale ondersteuning, onderwijs en vorming en mobiliteit. Ook het taalonderwijs en de kennis van het Nederlands zijn daarbij cruciaal.
Alle bevoegde overheden (Brussels, Vlaams, Waals, federaal, en ook de negentien gemeenten) zullen moeten samenwerken. En de politiek kan dit natuurlijk niet alleen. We moeten investeren in talenkennis, vaardigheden en attitudes bij werkzoekenden, maar we verwachten van hen ook initiatief en doorzetting. Bedrijven en organisaties kunnen helpen de jongeren aan boord te krijgen, zodat ze bij de actieve bevolking behoren.
Het momentum is er: nog nooit waren er zoveel openstaande vacatures. En de Brusselaars zijn het zelf meer dan beu. Laten we dit samen aangrijpen als een kans.
Comments