top of page
Zoeken

Kindvriendelijke stad of gemeente: hoe doe je dat?

Negen steden en gemeenten mogen zich sinds 15 december officieel kindvriendelijke stad of gemeente noemen. Geel, Laarne, Oudsbergen, Pelt en Roeselare ontvingen het label voor het eerst. Gent, Mechelen, Sint-Niklaas en Turnhout behaalden het zes jaar geleden al en konden dit nu verlengen. Het label wordt toegekend aan steden en gemeenten in Vlaanderen die kinderrechten hoog in het vaandel dragen en waar kinderen en jongeren meewerken aan beslissingen. Maar wat doen deze negen steden en gemeenten dan precies?


Geel: naar meer ontmoetingsplaatsen en speelruimte met Vink en Vox


Geel wil zich profileren als zorgzaam en barmhartig, maar ook als studenten- en onderwijsstad, duurzaam, fietsvriendelijk, innovatief en bruisend. Om die strategie extra kracht bij te zetten, heeft de stad een mascotte ontwikkeld.

Deskundige communicatie Karolien Fonteyne vertelt hoe dat verliep: “We deden een oproep bij kinderen uit de lagere scholen: hoe ziet jouw kindvriendelijke held eruit? We ontvingen meer dan 700 tekeningen, van robots tot superhelden, in alle kleuren van de regenboog. Hiermee ging een communicatiebureau aan de slag om een coole mascotte te ontwerpen. Het resultaat is Vink en Vox, een held en robot, die we gaan gebruiken in toekomstige participatiecampagnes en om acties en projecten beter zichtbaar te maken.”


De Geelse jeugdraad voelde tijdens de coronacrisis aan dat jongeren met verschillende vragen zitten, en niet bekend zijn met het hulpaanbod. Hanne Van Dingenen is voorzitter van de jeugdraad en vertelt: “De dienst jeugd startte in samenwerking met verschillende welzijnspartners een project rond jongerenwelzijn. Dit project had als doel om alle informatie omtrent ‘welzijn’ en ‘jongeren’ te bundelen. Op www.klikerop.be vinden jongeren nu info over het lokale JAC, WAT WAT, Awel, de Druglijn, Alles over seks en de Zelfmoordlijn. De website en de gebruikte tekenontwerpen kwamen tot stand door jongeren zelf. ”


Gent: “Kind- en jeugdvriendelijkheid zit in het Gentse DNA verweven”


Gent haalde een eerste keer het label in 2014 en behoorde daarmee tot de pioniers. Dit jaar kon de stad het label verlengen. Een voorbeeld van een project waarmee ze zorgen voor een kindvriendelijk beleid is 'Kinderen Eerst'. Dit ondersteunt scholen in de strijd tegen kinderarmoede.

Regisseur kinderarmoede Ruth Inslegers: “De medewerkers van ‘Kinderen Eerst’ scheppen klaarheid in het administratieve web en brengen de ouders of de jongere in contact met de juiste instanties. Ze gaan op zoek naar voordelen waar het gezin nog geen gebruik van maakt, maar die hen een welkom duwtje in de rug kunnen geven. Denk aan een studietoelage of een medische kaart. Door zitdagen op scholen valt voor ouders en jongeren de drempel naar hulpverlening weg.”


Laarne: “Dit is het startpunt om nog meer te doen voor onze lokale jeugd.”


Mascotte Ridder Kasper helpt om de kinderrechten zichtbaar te maken en in de praktijk te brengen in Laarne. Deskundige Jeugd Pieter-Jan Teirlinck: “We zijn trots op de versterkende rol die onze kindvriendelijke mascotte Ridder Kasper tot nu toe al heeft gespeeld. De mascotte Ridder Kasper is voor ons vereenzelvigd met kindvriendelijkheid, hij is een herkenbaar baken in alle communicatie naar kinderen en jongeren en hij maakt kindvriendelijkheid ook zichtbaar bij de inwoners, de mandatarissen en de medewerkers van het lokaal bestuur Laarne.”

Daarnaast werkte de Dienst Vrije Tijd en Jeugd in Laarne een korte bevraging uit over de impact die de coronacrisis heeft op de jeugd die woont en leeft in Laarne. Wekelijks verschijnen er enkele tips en quotes van deelnemers aan de bevraging op sociale media. Op deze manier wordt de stem van kinderen en jongeren versterkt. Zo kunnen ze elkaar en hun omgeving inspireren.




Mechelen: kindvriendelijke rouwplek en de ontwikkeling van een jongerenzone


Mechelen profileert zich al langer als kinderstad en die status werd nu opnieuw bevestigd. Onder meer de kindvriendelijke rouwplek op de stedelijke begraafplaats viel in de smaak bij de jury.

“Om verdriet en rouwen bespreekbaar te maken richtten we een rouwplek in met een krijtbord en zitplaatsen in de vorm van wolken”, zegt Karen Claes van Mechelen Kinderstad. “Op deze bijzondere plek kunnen kinderen op een rustige en serene manier met hun ouders of familieleden over rouwen en de dood praten. De aandacht voor de kinderen werd ook doorgetrokken naar de wachtzaal van de aula, waar een teken- en leeshoek kwam.”


Ook andere initiatieven zoals de ontwikkeling van jongerenzone Transit M, de verkiezing van de Kleine Stadsartiest, een speelkaart met alle speeltuinen en mascotte Rommy zorgden voor de erkenning als kindvriendelijke stad. “Kinderen zijn onze toekomst. Het is vanzelfsprekend dat we die toekomst samen met hen willen vormgeven”, zegt jeugdschepen Abdrahman Labsir.


Oudsbergen: “De mening van kinderen en jongeren doet ertoe in onze fusiegemeente”


Mentaal welbevinden van kinderen en jongeren wordt een concreet aandachtspunt in Oudsbergen. “Tijdens het traject om het label te behalen, voerden we een belevingsonderzoek uit bij kinderen en jongeren in Oudsbergen. We leerden van de tieners dat pesten een probleem is en dat de huidige acties geen verschil maken. We moeten er dus doordachter mee aan de slag gaan en veel steviger inzetten op een actief beleid rond mentale gezondheid bij kinderen en jongeren”, verduidelijkt Kurt Plessers, schepen van sociale zaken.

Een eerste verwezenlijking zijn de elementen die geplaatst zijn op de begraafplaats van de deelgemeente Gruitrode, die kinderen helpen bij het uiten en onder woorden brengen van hun emoties. Schepen voor kinderen en jongeren Marco Goossens licht toe: “Kinderen in rouw gaan door een rollercoaster aan emoties. Ze willen begrijpen, maar moeten ook ruimte krijgen om af te rekenen met hun gevoelens. De elementen helpen hen hierbij. Voor kinderen is ‘spelen’ een belangrijke vorm van communicatie. Daarom hebben de elementen een speels karakter. Het zijn echter geen speeltuigen. Een begraafplaats blijft eerst en vooral een serene plek waar iedereen in alle rust moet kunnen vertoeven.”


Pelt: “Kinderen en jongeren zien we als creatieve experten”


Pelt zet hard in op fietsen en verkeersveiligheid, een thema dat kinderen en jongeren heel belangrijk vinden. “We werken onder meer aan veilige schoolomgevingen, organiseren fietsexamens, maken plannen voor fietsstraten en engageren de inwoners om de auto zoveel mogelijk aan de kant te laten. Verkeersveiligheid is een continu proces. Het vraagt onze voortdurende aandacht én de betrokkenheid van kinderen jongeren”, aldus Carmen Van den Akker, deskundige fietsbeleid.


Participatieambtenaar Greet Sleurs legt uit hoe de gemeente jonge inwoners wil betrekken: “We maken bij alles wat we doen de reflex: ‘Wat denken kinderen en jongeren hierover?’, ‘Hoe kunnen zij hierin een rol spelen?’. We moeten tijd nemen om in gesprek te gaan met kinderen en jongeren.”


De talentvolle zestienjarige Peltenaar Rian Snoeks ging alvast aan de slag met uitspraken van kinderen en jongeren. Kim Schrooten, coördinator Huis van het Kind Pelt: “Rian maakte een rapnummer met een sterke songtekst: jongeren aanmoedigen om zélf beslissingen te nemen en niet toe te geven aan groepsdruk. De komende weken worden Peltse jongeren opgeroepen om mee te spelen in een bijhorende videoclip. De videoclip wordt breed verspreid en zal ook dienstdoen als lesmateriaal in de Peltse secundaire scholen. Wij hopen alleszins dat het een hit wordt.”


Roeselare: “Jongeren zijn de motor van onze samenleving”


Roeselare heeft het label te danken aan het participatietraject De Batterie, waaraan 6 scholen deelnamen. Hiermee werd volgens de jury, samengesteld uit experten kindvriendelijk beleid, bewezen dat kinderen en jongeren letterlijk mee willen en kunnen bouwen aan de toekomst van hun stad. De deelnemers mochten een toekomstbeeld voor hun omgeving ontwerpen. Na drie jaar werkten zij in 2020 mee aan de concrete realisatie van hun droom: de ontharding van de Sint-Jozefschool.

De burgemeester schetst waarom dit label belangrijk is voor Roeselare: “Roeselare wil een toonaangevende centrumstad op mensenmaat zijn. Het bestuur wil investeren in mensen. De Roeselaarse kinderen en jongeren vormen ongeveer 20% van de Roeselaarse bevolking. Kinderen en jongeren zijn de toekomst #VANRSL. Roeselare wil aantrekkelijk zijn en blijven voor kinderen en jonge mensen. Het label was geen doel, maar een middel om ons streven te verankeren.”


Sint-Niklaas: “Om kinderen en jongeren van je stad te laten houden, moet je ze koesteren.”


De stad Sint-Niklaas mag zich voor de tweede keer zes jaar lang officieel een kindvriendelijke stad noemen. “In Sint-Niklaas gingen we op zoek naar de ‘vrienden van de jeugd’", vertelt Tim De Brabander, hoofddeskundige jeugd. "We nodigden schepenen en collega’s uit voor een koffie in de koffer van onze camionette en namen de tijd om elkaar echt te leren kennen. We geloven enorm in de kracht van een netwerk van stadsmakers die elk op hun manier een verschil kunnen maken in de leefwereld van kinderen en jongeren. We creëren een community van politici, stadsmedewerkers, ondernemers, middenveld en burgers rond straf beleid voor onze jonge inwoners. We helpen hen op weg en zetten ook zelf projecten op.”

Het team jeugd trekt in deze coronaperiode een traject rond mentaal welbevinden bij jongeren. De stad ontwikkelde ondertussen verschillende acties om de jongeren te steunen tijdens de examens en om hen wegwijs te maken in het zorgaanbod. Want er zijn heel wat instanties en organisaties waar jongeren, al dan niet anoniem, terecht kunnen voor een luisterend oor.


Zo is er de samenwerking met de Sint-Niklase influencer Laurentine Van Landeghem. Laura Van de Vyver licht toe: “In de week van 23 tot 27 november geeft Laurentine verschillende webinars waar leerkrachten met hun klas aan kunnen deelnemen. Ze bespreekt het topic ‘mentaal welbevinden’ en geeft tips en tricks om deze moeilijke periode gelukkiger door te komen."


Turnhout: "waar àlle kinderen en jongeren vollen bak kunnen (op)groeien”


Sinds de stad Turnhout in 2014 het label heeft behaald, hebben ze niet stilgezeten. Jan Van Otten, schepen van Jeugd: “We hebben een stevig draagvlak gecreëerd voor kindvriendelijkheid, zeker op het vlak van ruimtelijke thema’s. De komende jaren willen we een nòg beter en breder kindvriendelijk beleid voeren. Onze ambities zijn verwerkt in het stedelijke meerjarenplan. Zo streven we naar een beleid voor, door en op maat van kinderen en jongeren. Maar we zijn ons ervan bewust dat het daarbij niet mag blijven: ook bij de uitvoering en de evaluatie van ons beleid moeten we kinderen en jongeren betrekken.”


Een belangrijk thema voor de stad is mobiliteit. De stad wil dat lagereschoolkinderen zich zelfstandig kunnen verplaatsen. Schepen van mobiliteit Marc Boogers schetst de aanpak: “We hebben Turnhout ingedeeld in ‘mobiliteitskamers’. In elke mobiliteitskamer werken we aan een veilig en aaneengesloten voetgangersnetwerk, autoluwe en dus veilig oversteekbare straten, en voorzien we speel- en ontmoetingsruimte. Met veilige oversteekplaatsen op drukke steenwegen creëren we ‘bruggen’ tussen de mobiliteitskamers."

"Voor de (her)aanleg van speel- en ontmoetingsruimten hebben we een inspraakmodel ontwikkeld waarbij we de buurtbewoners, dus óók kinderen en jongeren, in alle bepalende fases van het ontwerptraject betrekken", zegt Jan Van Otten, schepen van Jeugd. "Kinderen en jongeren bevragen we via methodieken op maat én op plekken waar zij zich bevinden. Een voorbeeldje: bij de heraanleg van het Technicoplein knutselden de kinderen samen met de ontwerper een maquette. De mening van de kinderen leggen we naast die van de andere buurtbewoners. Het lokaal bestuur koppelt na elke beslissingsronde terug naar de buurt. Die manier van werken creëert meer draagvlak bij de bewoners.”


bottom of page