Re-integratie langdurig zieken in Brussel: hoog tijd voor een inhaalbeweging

[ Tewerkstelling ] Uit het antwoord van minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) op een parlementaire vraag van Benjamin Dalle (cd&v) blijkt dat Actiris in 2024 slechts 464 ‘terug-naar-werktrajecten’ voor langdurig zieken heeft opgestart. Dat is niet alleen ruim onvoldoende om de toenemende nood in Brussel aan te pakken — het toont ook aan dat zelfs het vooropgestelde, lage streefdoel niet wordt gehaald. – Brussel, 20 maart 2025 Daarom focus Cd&v-parlementslid Benjamin Dalle ondervroeg minister Clerfayt over de re-integratie van langdurig zieken in het Brussels Gewest. Brussel telde in 2023 maar liefst 43.667 werknemers en werklozen in invaliditeit, een stijging van 21% ten opzichte van 2019. De situatie is dus alarmerend. Om deze negatieve trend te keren, sloten Actiris en het RIZIV in april 2023 een protocolakkoord om langdurig zieken beter te ondersteunen bij hun terugkeer naar werk. Langdurig zieken kunnen zich vrijwillig aanmelden voor een begeleidingsprogramma en op maat gemaakte ‘terug-naar-werktrajecten’.

Het protocolakkoord stelde in 2023 een streefdoel voorop van slechts 300 trajecten — een bijzonder bescheiden doelstelling gezien de omvang van het probleem. Dit streefdoel werd toen gehaald met 383 trajecten. Voor 2024 werd de lat opgetrokken naar 600 trajecten, maar Actiris kwam niet verder dan 464 trajecten. Voor 2025 blijft het streefdoel behouden op 600 trajecten — een magere ambitie als je kijkt naar de ernst van het probleem en de stijgende nood. De trajecten duren 24 maanden en zijn hernieuwbaar, wat betekent dat momenteel iets meer dan 800 trajecten lopen en dat de eerste concrete resultaten pas eind 2025 zichtbaar zullen zijn. Ter vergelijking, in Vlaanderen was de doelstelling 10.000 trajecten in 2023 en 12.000 trajecten in 2024.

De inzet om mensen uit de invaliditeit toe te leiden naar een terugkeer naar de arbeidsmarkt, is op vandaag bijzonder beperkt zeker als je rekening houdt met de evolutie van de problematiek. Het aantal langdurig arbeidsongeschikten is in Brussel de afgelopen tien jaar met 50% toegenomen. Ter vergelijking: in Vlaanderen was er ook een stijging, maar die bleef beperkt tot 20%. In Vlaanderen startte de VDAB in 2023 6.065 trajecten op en zat in de eerste helft van 2024 al aan 4.898 trajecten. Het contrast met Brussel is enorm.

Benjamin Dalle: "De cijfers tonen overduidelijk aan dat Brussel hopeloos achterophinkt op het vlak van re-integratie van langdurig zieken. Waar Actiris in 2024 mikt op 600 trajecten, ligt de ambitie in Vlaanderen op maar liefst 12.000 trajecten. Dat wil zeggen dat Vlaanderen twintig keer meer langdurig zieken naar werk begeleidt. Brussel moet dringend meer ambitie tonen en het aanbod aan trajecten fors verhogen, want de nood is hoog. Het huidige beleid is een druppel op een hete plaat."

Impact federaal regeerakkoord?

Het federaal regeerakkoord stelt dat de begeleiding en re-integratie van langdurig zieken een van de belangrijkste prioriteiten van de federale regering wordt. De nieuwe federale regering wil langdurig zieken na een medische screening verplicht inschrijven bij Actiris en binnen één maand een traject op maat aanbieden. Dit zal onvermijdelijk leiden tot een sterke toename van het aantal personen dat door Actiris begeleid moet worden.

Volgens minister Clerfayt is het nog onduidelijk of Actiris over voldoende middelen zal beschikken om deze toename op te vangen. Volgens zijn interpretatie van het federaal regeerakkoord zal de financiering voortaan afhankelijk zijn van behaalde resultaten en niet meer van een gegarandeerde middelenverbintenis zoals nu het geval is.

Dalle besluit: "Het Brussels Gewest moet dringend het geweer van schouder veranderen. Het is tijd voor meer ambitie, de uitrol van een efficiënt beleid mét betere resultaten. De lat ligt nu veel te laag en zelfs die bescheiden doelstellingen worden niet gehaald. Brussel moet meer doen om langdurig zieken sneller en beter naar werk te begeleiden."