Vier jaar mediabeleid in een snel evoluerend medialandschap
Een terugblik op 4 jaar minister van Media
Voor het medialandschap in Vlaanderen waren het zeker geen evidente jaren: door de wereldwijde pandemie werd de sector gedwongen zichzelf opnieuw uit te vinden, en werd de druk door grote spelers van buiten Europa steeds groter. Met het relanceprogramma Vlaamse Veerkracht hebben we volop ingezet op de versterking en digitale transformatie van onze mediasector. Gedigitaliseerd en crossmediaal werken is niet langer een verre wensdroom, het wordt elke dag een beetje meer de realiteit in ons medialandschap.
Dat geldt zeker en vast ook voor de VRT. Toen ik aan de slag ging als minister van Media, was er een groot conflict aan de top van het bedrijf, was er nog geen nieuwe beheersovereenkomst en er was onduidelijkheid over het budget en het gebouw. De voorbije vier jaar is er veel gebeurd, met een krachtige nieuwe beheersovereenkomst als leidraad. De organisatie heeft een moeilijk besparingstraject achter de rug, maar er is tegelijk ook heel veel geïnvesteerd in de VRT. Bovendien werd de knoop doorgehakt over het toekomstige gebouw van de VRT, met een krachtig signaal: de openbare omroep verhuist niet en blijft in Brussel, in een state-of-the-art nieuwbouwproject. VRT evolueert verder tot een moderne, gedigitaliseerde en crossmediaal werkende openbare omroep. Die evolutie zal niet meer teruggedraaid worden.
Die evolutie richting digitalisering en steeds meer crossmediaal werken, zet zich ook bij de regionale omroepen met rasse schreden verder. De regionale omroepen spelen een belangrijke rol in het medialandschap, maar hun leefbaarheid kwam onder druk te staan. Samen met de omroepen lanceerden we daarom in 2022 een digitaal transformatieplan. Recent keurden we de nieuwe samenwerkingsovereenkomsten goed, waarmee de organisaties echt kunnen uitgroeien tot regionale mediaorganisaties, in plaats van uitsluitend regionale televisieomroepen. Alleen door deze organisaties mee te laten evolueren met het snel veranderende mediagebruik, verzekeren we de efficiëntie, het bereik en de levensvatbaarheid van deze spelers.
Daarnaast lanceerde ik het actieplan tegen grensoverschrijdend gedrag in de mediasector, ‘The time is now’. Een belangrijke stap die we namen nadat verschillende schrijnende zaken rond grensoverschrijdend gedrag aan het oppervlak kwamen, in Vlaanderen en Nederland. We hebben met het actieplan hele mooie resultaten geboekt. Tegelijkertijd merk ik dat er heel veel bedrijven nog niet meewerken met het actieplan en dat er onvoldoende ‘sense of urgency’ bestaat. Dat is nochtans een vereiste: dit is niet iets dat je als minister van Media zomaar kan opleggen aan de sector. In elk mediabedrijf moet er een cultuuromslag plaatsvinden. Er is nog heel veel werk aan de winkel.
Als we het over media hebben, kunnen sociale media niet ontbreken. Die winnen aan belang, de influencers op die kanalen dus ook. Hoe meer volgers je hebt, hoe meer impact je hebt. With great power comes great responsibility. Influencers zitten bovendien zelf met veel vragen: welke regels zijn toepasselijk, welke belastingen moet ik betalen, wat moet ik doen als ik reclame maak, …? Om op al die kwesties een antwoord te kunnen bieden, hebben we samen met heel veel influencers en experten de ‘influencerFAQ’ in het leven geroepen. Dit online platform biedt antwoorden op een hele reeks vragen die relevant kunnen zijn voor influencers.
Een andere belangrijke doorbraak is de succesvolle uitbreiding van de stimuleringsregeling. Na een lang traject slaagden we erin om de bestaande stimuleringsregeling te vernieuwen en de gevraagde inspanningen op te drijven. Dit zal zorgen voor een belangrijke toename van de investeringen in Vlaamse tv- en filmproducties. Dat doen we door de spelers die vandaag al bijdragen (de dienstenverleners en de streamingplatformen) nog meer te laten bijdragen. En een belangrijke innovatie, een wereldprimeur zelfs, is dat de zogenaamde videosharingplatformen (Youtube, Instagram, Tiktok, …) voor het eerst zullen moeten bijdragen.
Met al deze en nog vele andere beslissingen, hebben we de basis gelegd voor een modern, innovatief, gezond en relevant medialandschap in Vlaanderen.
VRT
Frederik Delaplace nieuwe CEO van de VRT
Delaplace volgde Leo Hellemans op, die eerder in 2020 werd aangesteld als gedelegeerd bestuurder ad-interim. De keuze voor Delaplace was ingegeven door zijn ervaren leiderschap, en hij kreeg een duidelijke taak mee: kiezen voor vernieuwing, durf en innovatie.
Akkoord over nieuwe beheersovereenkomst VRT
Deze nieuwe beheersovereenkomst zette de lijnen uit voor de vijf volgende jaren binnen de openbare omroep. VRT zette met deze beheersovereenkomst koers richting het moderne medialandschap, met een radicale focus op digitalisering en op herkenbare en betrouwbare programmatie.
Hervorming samenstelling raad van bestuur VRT
Voortaan zou de raad van bestuur van de VRT bestaan uit 8 bestuurders die voorgedragen worden vanuit de fracties van het Vlaams Parlement, en 4 nieuwe onafhankelijke bestuurders. Deze beslissing helpt VRT om nog sterker te professionaliseren en in te spelen op een steeds sneller veranderd medialandschap.
Nieuw VRT-gebouw krijgt vorm: de officiële eerste steen is gelegd
Met dit duurzame mediagebouw kan de VRT meer inspelen op nieuwe technologieën en recente evoluties in de sector. Bovendien wordt het een aangename en inspirerende werkplek voor de medewerkers die aanzet tot samenwerking. Dit indrukwekkende project is ook een belangrijke stap in de ontwikkeling van Brussel als mediahub.
Radio
Lancering oproep voor erkenning als landelijke radio-omroeporganisatie
Na het vervallen van de erkenningen voor de FM-frequenties op 31 december 2021 volgde er een nieuwe erkenningsronde voor de landelijke radio-omroeporganisaties. We beslisten om de nieuwe erkenningen toe te kennen na een vergelijkende toets, een zogenaamde beauty contest. De dossiers werden onderworpen aan een inhoudelijk en kwalitatief onderzoek. Uiteindelijk viel de keuze op Qmusic, Joe en Nostalgie.
Bijna de helft van het radioluisteren gebeurt digitaal, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Zowel de bekendheid als het gebruik van digitale radio is toegenomen, en dat over alle doelgroepen heen. Hiermee komt de afschakeling van FM-uitzendingen steeds dichterbij.
26 lokale radio’s nieuw op Radioplayer
26 lokale radio’s gingen in op het steunaanbod van de Vlaamse regering om zich aan te sluiten bij het internetradioplatform Radioplayer en zijn dus sindsdien overal digitaal te beluisteren. Vlaanderen telt meer dan 100 lokale radio’s die een belangrijke rol in het medialandschap vervullen, en dus is het is belangrijk om hen mee aan boord te krijgen voor de omschakeling naar digitale radio. De steun werd hernieuwd in 2022.
In september lanceerden we ook een proefproject dat lokale radio’s toeliet om te proeven van het DAB+ traject, en te kijken of het voor hen haalbaar zou zijn. 59 lokale radio’s gingen hierop in.
8 nieuwe lokale radiozenders in 2019
De Vlaamse regering gaf 8 frequenties vrij op de FM-band, specifiek bedoeld voor lokale radiozenders. De omroepen hadden tot 31 mei 2019 tijd om hun kandidatuur in te dienen voor het verwerven van zo'n frequentiepakket.
In 2022 kwamen er nog eens 9 nieuwe lokale radiozenders bij
Radio Minerva blijft in de ether
Ik kende de erkenning voor FM-frequentiepakket 11 (98.0 FM) opnieuw toe aan Radio Minerva, op basis van een onderzoek ten gronde waarbij bleek dat de kandidatuur van Minerva vzw de hoogste score kreeg. Met deze beslissing kwam een einde aan de maandenlange onzekerheid voor de populaire lokale radiozender.
Ondersteuning van producties
Meer investeringen in Vlaamse producties dankzij nieuwe stimuleringsregeling
De bijdrages van de distributeurs en streamingplatformen werden verhoogd. Bovendien zullen grote videoplatformdiensten als TikTok, Instagram en YouTube voor het eerst een bijdrage moeten leveren aan Vlaamse content.
In december kreeg de nieuwe regeling definitief groen licht, en gaven ook de Europese Commissie en de Raad van State een positief antwoord op de juridische kwestie of de videoplatformdiensten onder het toepassingsgebied van de stimuleringsregeling vallen.
Vlaamse Gemeenschap neemt deel aan pilootprogramma Eurimages voor tv-series
Het programma heeft als doel om de coproductie van tv-series in Europa te stimuleren en te ondersteunen.
Sociale media
Nieuwe influencerFAQ bundelt adviezen en tips voor elke influencer
Online content creators moeten zich bewust zijn van de impact die ze uitoefenen op hun volgers. De influencerFAQ is een uniek digitaal platform vol adviezen, tips & tricks voor elke influencer.
Regionale omroepen
Forse investering in digitalisering van de regionale omroepen
We investeerden in 2022 2 miljoen euro in dit project waarbij de tien regionale omroepen de handen in elkaar sloegen voor een ambitieus digitaal transformatieplan. Dat plan zorgt voor een betere en snellere verspreiding van content op diverse digitale platformen.
35 % extra middelen voor de regionale televisieomroepen in 2023
Het geld diende om digitalisering binnen de omroepen te stimuleren en als eenmalige compensatie voor stijgende energiekosten.
Nieuwe samenwerkingsovereenkomsten voor regionale omroepen
Met deze overeenkomsten zet de evolutie van de regionale televisieomroepen tot regionale mediaorganisaties zich met rasse schreden verder. Een crossmediale aanpak en digitalisering zijn daarbij de basisprincipes. In Oost- en West-Vlaanderen engageren de lokale omroepen zich om de krachten te bundelen.
Belangrijke investering in VOD-platform van de Vlaamse themazenders
Naast de regionale zenders zijn er ook de themazenders in Vlaanderen, die elk een specifieke doelgroep bedienen: Dobbit TV, Eclips TV, MENT, Plattelands TV en het productiehuis Arendsoog. Ook zij mogen niet vergeten worden in de modernisering van het medialandschap. Met een investering in een nieuw video-op-aanvraag (VOD)-platform (‘THEMAX’) gaven we hen de kans om de omslag maken naar een crossmediale strategie.
Mediawijsheid
Nieuwe beheersovereenkomst Mediawijs
De nieuwe beheersovereenkomst van Mediawijs , het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid, werd voorgesteld in 2022. We verhoogden de werkingsmiddelen van Mediawijs met 200.000 euro, ofwel 30%, want het centrum heeft een belangrijke rol. De jongeren van vandaag worden immers geconfronteerd met desinformatie, sexting en cyberpesten wanneer ze online gaan. Mediawijsheid is de tool van de toekomst voor ons allemaal en het is één van de speerpunten in mijn beleid als Mediaminister.
Nieuws in de Klas leert jongeren kritisch omgaan met nieuws
Wat is betrouwbare informatie en wat is fake news? Het onderscheid is steeds moeilijker te maken, en daarom is het belangrijk om jongeren al vroeg mediawijs te maken. Het project Nieuws in de Klas laat jongeren actief, kritisch en creatief met nieuws aan de slag gaan. We trekken hier jaarlijks 1 miljoen euro voor uit.
5 projecten goedgekeurd in de strijd tegen desinformatie
Deze projecten hadden als doel om meer inzicht te geven in hoe mediagebruikers desinformatie ervaren, hoe ze ermee omgaan en hoe redacties en journalisten sneller en efficiënter desinformatie kunnen opsporen en factchecken.
Gaming
Met de visienota Level Up Vlaanderen spraken we belangrijke ambities uit voor de Vlaamse game-industrie. Ik lanceerde verschillende initiatieven om de sector verder te ondersteunen. Zo werd het budget van het Gamefonds binnen het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) fors opgetrokken en was er de oprichting van de Flanders Game Hub, een incubator die jonge starters ondersteuning biedt, onder meer via coaching.
De eerste lichting van Flanders Game Hub is een feit
22 studio’s dienden een project in, waarvan er 11 werden geselecteerd door een internationale jury van game experts. Startende studio worden begeleid in het SPARK programma, voor de meer ervaren bedrijven is er begeleiding via het IGNITE programma.
Journalistieke ondersteuning
90.000 euro voor Vlaams Journalistenloket van VVJ
Het Journalistenloket bundelt alle beroepsinformatie van journalisten. De middelen werden gebruikt om het loket verder te digitaliseren en de informatie nog makkelijker en sneller toegankelijk te maken voor alle Vlamingen.
Lancering persveilig.be, samen met VVJ
Voor veel journalisten is de confrontatie met verbale en/of fysieke agressie vandaag een trieste realiteit. Deze website moet journalisten, maar ook de bredere samenleving, bewuster maken van het toenemend geweld.
Lancering van een nieuwe hub voor mediaonderzoek: Mediapunt
Het platform geeft inzicht in het onderzoek dat Mediapunt zélf doet en het biedt een plaats waar alle beleidsrelevant onderzoek naar media aan de Vlaamse kennisinstellingen kan ontsloten worden.
Juridische hervormingen
Wijziging mediadecreet om de toegankelijkheidsrichtlijn te implementeren
De aanpassing van het decreet zorgde ervoor dat diensten die toegang verschaffen tot televisiediensten toegankelijker gemaakt worden voor personen met een handicap. Een belangrijke stap richting meer toegankelijke media.
Meer gelijke regels voor alle mediaspelers moeten zorgen voor eerlijkere concurrentie
We zetten de Europese richtlijn audiovisuele mediadiensten (AVMD) om naar een Vlaams decreet. Dit zorgde ervoor dat alle mediaspelers aan gelijke regels worden onderworpen. We zorgden zo voor eerlijkere concurrentie tussen traditionele televisie, video-on-demand diensten (bvb. Telenet Play, Netflix) en videoplatformen (bvb. TikTok, Instagram TV en Youtube).
Nieuw classificatiesysteem voor audiovisuele media
Dit initiatief vloeit voort uit een Europese richtlijn en zal kijkers waarschuwen voor potentieel schadelijke inhoud van tv-programma’s.
Vlaams-Nederlandse samenwerking
Vlaams-Nederlandse mediasamenwerking actueler dan ooit
We haalden de banden tussen Vlaanderen en Nederland op mediavlak aan met bezoeken aan Amsterdam en Hilversum. Zo is er nauwe samenwerking tussen VRT en NPO, investeert het VAF in Vlaams-Nederlandse coproducties, en zijn er verschillende gezamenlijke initiatieven op vlak van mediawijsheid, onderzoeksjournalistiek en grensoverschrijdend gedrag. In totaal heeft de Vlaamse regering deze legislatuur al 1.782.500 euro geïnvesteerd in Vlaams-Nederlandse mediasamenwerking.
75.000 euro voor Nederlands-Vlaamse journalistieke samenwerking
Dankzij deze steun konden teams van Belgische en Nederlandse journalisten bij Journalismfund.eu vzw opnieuw beurzen aanvragen voor lokale onderzoeksjournalistiek, dit na een succesvol pilootproject een jaar eerder.
Initiatieven voor een diverse, inclusieve mediasector zonder grensoverschrijdend gedrag
Lancering actieplan grensoverschrijdend gedrag
De mediasector kwam de afgelopen jaren geregeld in opspraak met geruchtmakende gevallen van grensoverschrijdend gedrag. De zaken die daarbij de pers haalden zijn echter slechts het topje van de ijsberg. Met het actieplan sprak de Vlaamse mediasector de ambitie uit om een versnelling hoger te schakelen en dit probleem concreet aan te pakken.
Vlaanderen bulkt van het jong, digitaal talent dat spijtig genoeg nog niet altijd de weg vindt in de mediasector. Daarom sloegen verschillende mediahuizen de handen in elkaar. Via mediaNXT, een initiatief van mediarte en Minister van Media Benjamin Dalle, zetten VRT, DPG Media, Mediahuis, SBS en Woestijnvis samen hun deuren open voor 30 jongeren.
Deze website lanceerden we samen met een charter over de berichtgeving rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, vol adviezen voor journalisten die berichten over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het is een gevolg van het actieplan tegen grensoverschrijdend gedrag in de mediasector.
Steun tijdens corona
Compensatiepremie voor freelancers in de mediasector
Deze maatregel, een gevolg van de coronacrisis, betekende dat de vele freelancers aan de slag in de mediasector beroep konden doen op een compensatiepremie. Vanwege corona zagen zij immers weinig tot geen opdrachten meer binnenlopen.
10 miljoen euro steunmaatregelen voor mediasector
De mediasector had zwaar te lijden onder de coronacrisis. Daarom voorzagen we VRT, erkende lokale en netwerkradio-omroepen, regionale televisieomroepen en kleinere spelers bijkomende steun.
Groen licht voor garantiefonds audiovisuele sector
Het garantiefonds bood financiële zekerheid (10 miljoen euro) voor productiemaatschappijen die hun producties moesten stopzetten wegens corona.
Later in het jaar trokken we ook nog 147.000 euro projectsteun uit voor lokale projecten van freelancejournalisten bij Fonds Pascal Decroos, en 100.000 euro coronasteun voor de Vlaamse gamingsector
Relanceplannen na de coronacrisis
Goedkeuring voor relanceplan audiovisuele en gamesector (Vlaamse Veerkracht)
Dankzij deze beslissing ondersteunden we het Vlaams Audiovisueel Fonds met 20 miljoen euro aan relancemiddelen. Met het relanceplan gaven we de sector een broodnodige impuls tijdens de moeilijke coronacrisis. Deze middelen hadden als doel om de productie van Vlaamse content te verhogen en zo de slagvaardigheid van de sector verder te versterken.
35 miljoen euro investering in het relanceplan voor de mediasector
Met het relanceplan voor de Vlaamse mediasector stimuleerden we onze mediabedrijven stimuleren om extra in te zetten op digitalisering. Dit moet het voor onze mediaspelers mogelijk maken om beter in te spelen op het veranderende mediagebruik en op de steeds sterkere internationale concurrentie. Er werd onder meer ingezet op het beter gebruik van data, het delen van sterke media infrastructuur, het connecteren met de mediagebruiker, projecten omtrent desinformatie en de transformatie van de regionale omroepen. Het grootste deel van het budget (21,5 miljoen) werd gereserveerd voor projecten die de sector zelf kon aanbrengen.
Nieuw crossmediaal meetsysteem
Het bestaande systeem van kijk- en luistercijfers is verouderd, want het houdt geen rekening met het sterk veranderde mediagebruik. We consumeren content lang niet alleen meer op radio en tv, er is ook de tablet, smartphone, computer, …
Daarom hebben we, samen met de sector, geïnvesteerd in een crossmediaal meetsysteem dat al die media samenbrengt. Dat wordt gemeten via zowel digitale toepassingen als via een representatief luisterpanel, bestaande uit Vlamingen die nauwgezettend bijhouden waar ze naar kijken en via welk medium.
Oproep voor innovatieprojecten van Vlaamse mediabedrijven
Samen met minister van Innovatie Hilde Crevits lanceerden we een projectoproep. We gaven mediabedrijven de kans om innovatieprojecten in te dienen en samen te werken met Vlaamse spelers en kenniscentra, om hun Europese toppositie te behouden én versterken.
Seeds and Growth for Media ondersteunt startende mediabedrijven
Het project Seeds and Growth for Media heeft als doel om jaarlijks 12 tech-start-ups en 6 content-start-ups individueel te begeleiden. VRT, MediaNet Vlaanderen en Thomas More bundelden hiervoor de krachten.
Bijna 12 miljoen euro voor digitale transformatie van de Vlaamse mediasector
Deze investering was een grote impuls in het kader van het relanceplan Vlaamse Veerkracht. De 18 goedgekeurde projecten speelden in op de innovatie en transformatie van de media van de toekomst.
Een overzicht van het mediabeleid tussen 2019 en 2023